پیشنهاد تشکیل یک شورا برای اعطای حق شهروندی به نخبگان مهاجر افغان
علی‌محمد مودب مولف کتاب «درختان تبعیدی» در نشست نقد و بررسی این کتاب گفت: من از مسئولان جدید وزارت ارشاد در خواست می‌کنم که شورایی تشکیل شود تا به افراد برجسته افغانستان امتیاز شهروندی ایرانی داده شود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم نقد و بررسی کتاب «درختان تبعیدی» اثر سیدضیاء قاسمی و محمدعلی مودب روز گذشته 29 مهرماه در فرهنگسرای اندیشه با حضور محمدعلی مودب و علیرضا قزوه برگزار شد. محمدحسین جعفریان، رضا امیرخانی، محمدکاظم کاظمی و سفیر فرهنگی افغانستان از جمله میهمانان این برنامه بودند که در این برنامه حاضر نشدند.
محمدعلی مودب مدیر موسسه فرهنگی شهرستان ادب با اعلام این خبر که امکان انتشار جلد دوم این کتاب نیز وجود دارد گفت: جا دارد از سیدضیاء قاسمی نیز که اکنون غایب است یاد کنیم که تلاش‌های زیادی برای گردآوری این کار انجام داد.
وی در معرفی علیرضا قزوه با تاکید بر اینکه او از اولین افراد در معرفی ادبیات افغانستان در ایران است، گفت: در زمانی که نگاه به هنر و ادبیات افغانستان اینگونه نبود او حصار را شکست و فضا به گونه‌ای عوض شد که امروز دو جلسه مهم درباره ادبیات افغانستان در حال برگزاری است.
علیرضا قزوه رئیس مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری با تاکید بر اینکه در مرحله شکل‌گیری کتاب «درختان تبعیدی» این کتاب را دیده بود گفت: من نخستین رونمایی این کتاب را در حوزه هنری برگزار کردم. ایران و افغانستان فرهنگ یکسانی دارند و شناسنامه‌های فرهنگی‌شان یکی است.
وی افزود: ما در ادبیات فارسی 4 شاعر داریم که به عنوان قله‌های شعر شناخته می‌شوند. فردوسی، سعدی و حافظ از شاعران اهل ایران هستند و مولانا شاعری از دیار افغانستان است. اگر مولانا زنده شود باید به افغانستان برود و در آنجا شناسنامه بگیرد.
این شاعر در توصیف شعر افغانستان گفت: شاعران افغان در سبک‌های هندی، عراقی، مشروطه و بازگشت به مشروطه پا به پای شاعران ایرانی پیش می‌آیند. اگر اکنون نیز بخواهیم سبک انقلاب و بیداری را در شعر فارسی ایجاد کنیم شاعران افغان و تاجیک نیز می‌توانند در آن سهیم باشند.
قزوه اضافه کرد: اینگونه نیست که همیشه شاعران افغان و تاجیک از ما تبعیت کنند بلکه مبارزه شاعران افغان با آمریکایی‌ها و شاعران تاجیک با کشورهای متخاصم می‌تواند بر شعر ایران نیز اثر گذارد.
وی با اشاره به کتاب «درختان تبعیدی» گفت: این کتاب جزو تاریخ مشترک هر 3 کشور افغانستان، تاجیکستان و ایران است. کاری که شهرستان ادب در انتشار این کتاب انجام داد قبلا نیز در حوزه هنری نیز انجام شده بود. شاخه‌های درخت ادبیات افغانستان که به سمت ایران آمده‌اند جزو پربارترین شاخه‌های این درخت هستند. همیشه شاعرانی از افغانستان که با ایران ارتباط داشتند توانستند مشهورتر شوند.
رئیس مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری با اشاره به شعرهای افغانستان و ایران خاطرنشان کرد: شعر این دو کشور بسیار به هم نزدیک شده است کتاب «درختان تبعیدی» نیز نشان‌دهنده این نزدیکی است. این کتاب از کتابهای قبلی که در این حوزه منتشر شده است خیلی بهتر، کم غلط‌تر و مدرن‌تر است. در این کتاب می‌توانیم شعر شاعرانی از 30 کشور مختلف را مطالعه کنیم.
قزوه در توصیف گردآورندگان این کتاب گفت: مودب و قاسمی هر دو هم ایرانی و هم افغانستانی هستند. اگر شخص دیگری به جز این دو نفر می‌خواست این کتاب را جمع‌آوری کند، «درختان تبعیدی» اینچنین یکدست نمی‌شد.
وی اضافه کرد: اگر خط سیر کتاب و دغدغه شاعران این کتاب را بررسی کنیم می‌بینیم که سایه تبعید و غم خیلی در این کتاب سنگین است. با وجود اینکه پشتوانه ادبیات افغانستان شاعری مانند مولاناست که حتی در دوران پر اضطراب حمله مغول‌ها شعرهای پرتپش و شاد می‌گفت اما این کتاب دارای شعرهای غم‌انگیز است. مولانا در آن زمان برای جامعه خود نسخه تجویز کرد اما شاعرانی که شعرشان در این کتاب است قادر به این کار نیستند. شاعران جوان باید با داشتن غم‌های بزرگ خود را در برابر مشکلات واکسینه کنند.
این شاعر با اشاره به خاطره ای از مقام معظم رهبری گفت: در زمانی که ایشان به سوسنگرد آمده بودند تا از جبهه‌ها دیدار کنند رزمندگان مشکلات را برای او می‌گفتند. آقای خامنه‌ای در جواب به آنها می‌گفت من تمام مشکلات را می‌دانم به جای بازگو کردن آنها بهتر است که راه حل را نشان دهید.
قزوه با تاکید بر اینکه در کتاب «درختان تبعیدی» زبان معیار رعایت شده است، گفت: منظور ما از زبان معیار زبان گلستان سعدی و شاهنامه فردوسی است نه زبان مردم کوچه بازار. من وقتی به تاجیکستان می‌روم راحت‌تر شعر می‌خوانم. در این کتاب واژه‌هایی به کار رفته است که فرهنگستان زبان می‌توان از آنها استفاده کند.
وی با اشاره به انواع مختلف زبان فارسی در کشورهایی مانند تاجیکستان گفت: ما از آنچه که داریم غافلیم ما به زبانشناسان خود نگفتیم که روی این زبانها کار کنند اما انگلیسی‌ها و بلژیکی‌ها در تاجیکستان حضور دارند و زبانهایی که متعلق به تاریخ ماست را بررسی می‌کنند.
رئیس مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری با اشاره به شعرهای کتاب «درختان تبعیدی» خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم از لحاظ نزدیکی شعرها به زبان فارسی، ایرانی به شاعران این کتاب نمره دهیم شاعران افغان نمره 90 و شاعران تاجیک نمره 60 را می‌گیرند. در فاصله ای که این کتاب تدوین شده است سیدضیاء به افغانستان رفته و شاعران مهاجر افغان را دیده است.
قزوه با اشاره به تاریخ زبان فارسی گفت: بیشتر تذکره‌های ما در هند نوشته شده است اما اکنون حتی 5 شاعر فارسی‌زبان در هند وجود ندارد. ما باید برای نزدیکی شعر افغانستان و ایران تلاش کنیم. باید کم‌کم اسم «شاعران افغانستانی» را برداریم و به جای آن از کلمه «شاعران فارسی‌زبان» استفاده کنیم. متاسفانه افغانستان در فضای ایران بد مطرح شده است. افغانستانی‌های زیادی در ایران شهید شده‌اند اگر کتابی در این مورد برای مردم ایران منتشر شود می‌تواند دیدگاه مردم رانسبت به برادران افغان تغییر دهد.
وی افزود: شاعران افغان و ایرانی می‌توانند مشکلاتی را که سیاستمداران در نحوه ارتباط مردم ایران و افغانستان به وجود آوردند را برطرف کنند. مرزبندی‌هایی که سیاستمداران به وجود می‌آورد با تلاش شاعران برداشته می‌شود. در زمینه فرهنگ هر چقدر که کار کنیم که نفع دو کشور است. داشته‌های فرهنگی افغانستان برای ما خیلی بیشتر از داشته‌های اقتصادی این کشور است. حداد عادل باید بر روی این کتاب کار ویژه انجام دهد.
علی‌محمد مودب با اشاره به مشکلات شاعران افغان در ایران گفت: من خودم به وزیر ارشاد قبل در مورد مشکلات شاعران افغان نامه زدم و آن را در رسانه‌ها منتشر کردم. ما شاعران و نویسندگان افغان را به راحتی از دست می‌دهیم وقتی آنها به سن رشد و استادی می‌رسند از ایران به اروپا می‌روند و این به دلیل عدم وجود سازوکار مناسب برای ماندن آنها در کشور است. آنها ترجیح می‌دهند در ایران باشند ولی هیچ قانونی برای پناهندگی آنها وجود ندارد. باید امتیاز شهروندی برای نخبگان ادبی افغانستان در نظر گرفته شود.
وی اضافه کرد: این نوع برخورد ایران در حالی است که کشورهای اروپایی در افغانستان سرمایه‌گذاری می‌کنند تا هنرمندانی را از صفر تربیت کنند. ما در ایران هنرمندان افغان پرورش یافته‌ای داریم که به راحتی آنها را از دست می‌دهیم. من از مسئولان جدید وزارت ارشاد در خواست می‌کنم که شورایی تشکیل شود تا به افراد برجسته افغانستان امتیاز شهروندی ایرانی داده شود. حضور هنرمندان افغان در ایران زمینه خوبی برای کمک به جهان زبان فارسی است.
مدیر موسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب در ادامه تصریح کرد: مهاجرت نخبگان افغان به اروپا باعث می‌شود که تغذیه ادبی جوانان افغان دچار مشکل شود و در آینده ایران با مشکلات امنیتی روبرو شود. اگر ایران اجازه بدهد که نخبگان افغان در ایران بمانند می‌تواند این مشکلات امنیتی را برطرف کند.
علیرضا قزوه با اشاره به سخنان مودب گفت: اگر ما نمی‌خواهیم برای نخبگان افغان کاری انجام دهیم حداقل به 100 شاعری که در ایران هستند اجازه اقامت دهیم. ایران در یک زمان به 5 تا 7 میلیون مهاجر افغان اجازه داد که در ایران بماند اما اروپا هیچ وقت اجازه نمی‌دهد که افراد سالخورده افغانستانی در آنجا پناهندگی بگیرند ولی از ظرفیت و استعداد جوانان افغان استفاده می‌کنند.
وی با اشاره به تلاش‌هایی که در زمینه جذب شاعران افغانستانی کشیده شده است خاطرنشان کرد: هر وقت استعدادی از شاعران افغانستانی دیده شد ما با شوق آنها را معرفی کردیم. وقتی من اولین مصاحبه با محمدکاظم کاظمی را در روزنامه اطلاعات منتشر کردم خیلی‌ها به من اعتراض کردند که چرا با یک افغانستانی مصاحبه کردی اما اکنون در سمنان، تهران و مشهد ما کانون‌های شعری مخصوص افغان‌ها داریم.
رئیس مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری در پایان گفت: من به شاعران افغان نیز گفته‌ام که ما 2 همسایه هستیم. ما به خانه یکدیگر می‌رویم شما چند سالی در ایران میهمان بودید و ممکن است زمانی نیز فرا رسد که ما نیازمند آمدن به کشور شما شویم یادتان نرود که ما شما را میهمان خانه‌های خود کردیم.
منبع: خبرگزاری تسنیم