«تخت رستم» کجاست؟

محمدسرور رجایی
حکیم ابوالقاسم فردوسی شاهنامۀ ماندگار زبان فارسی را در ولایت غزنی سروده است. کابل، بلخ، بامیان، بدخشان، غزنی، فاریاب، طالقان، قندهار، نیمروز، بُست، پنجشیر و بسیاری از شهرهای دیگر که نامشان در شاهنامه آمده در جغرافیای امروزی افغانستان واقع شده‌اند. نام کابل، پایتخت امروزی افغانستان، هفتاد بار در شاهنامه آمده است. بسیاری از داستان‏‌های شاهنامه نیز در همین شهرها روی داده است؛ به‌همین‌دلیل این شاهکار حماسی ادبیات فارسی از گذشته‌های بسیار دور در بین مردم افغانستان جایگاه بلندی داشته و هنوز هم دارد.
تخت رستم در ولایت سمنگان افغانستان
تخت رستم در ولایت سمنگان افغانستان
مردم افغانستان، به‌‏ویژه فارسی‌زبانان افغانستان، با شاهنامه زندگی می‌‏کنند. فرهنگ حماسی شاهنامه نقش پررنگی در زندگی مبارزاتی تاریخ مردم افغانستان دارد. هنوز هم مردم افغانستان به‌احترام رستم، یل شاهنامه، به رنگین‌کمان «کمان رستم» می‌‏گویند. ضرب‏‌المثل‏‌های بسیاری مانند «شاهنامه آخرش خوش است!» یا «نوشدارو پس از مرگ سهراب به چه کار آید؟» هم در زندگی روزمرۀ مردم افغانستان استفاده می‌شود.
فرهنگ شاهنامه‏‌خوانی‏ در ولایت‏‌های مختلف افغانستان از گذشته‌‏های دور رواج دارد، فرهنگی که در فصل زمستان به‌دلیل شب‏‌های طولانی‌اش مردم را به خانه‌‏های شاهنامه‏‌خوان‌ می‏‌کشاند. دو داستان «رستم و اسفندیار» و «رستم و سهرابِ» شاهنامه به‌دلیل روایت حزن‌انگیزشان علاقه‏‌مندان بسیاری دارند. بارها دیده شده که شرکت‌کنندگان بسیاری در پایان شاهنامه‏‌خوانی با چشمان اشک‌بار راهی خانه‏‌هایشان
شده‌‏اند.
هم در فرهنگ اجتماعی مردم افغانستان و هم در حفظ و اصالت زبان و ادبیات فارسی آن دیار نقش فرهنگ‌ساز فردوسی و شاهنامه بسیار تعیین‌کننده است. برخی از آثار تاریخی و نام‏‌های اماکن تاریخی در افغانستان امروزی وجود دارد که نقش عینی شاهنامه را در بین مردم آن مکان‏‌ها تأیید می‌‏کند، مثل «میخ رخش» که در ناهور غزنی است یا «درۀ آهنگران» در بامیان که گفته می‏‌شود بی‌ارتباط با کاوۀ آهنگر نیست، آن‌هم به‌دلیل روشن وجود بقایای شهر ضحاک ماردوش در شرق شهر باستانی بامیان، و مهم‌‏تر از همه مکانی که در ولایت سمنگان به «تخت رستم» مشهور است.

یک نظر

  1. من لر هستم

    خیلی دوست دارم از نژدیک افغانستان رو ببینم و با افغانهای عزیز در افغانستان دیدار داشته باشم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

دکمه بازگشت به بالا
بستن