پشتوانه فرهنگی ضعیف شاعران جوان
شعرهای کلاسیک
1. کیفیت صوری شعرها از نظر زبان و آرایه‌های ادبی نسبتاٌ خوب است.
2. سطح شعرها به هم بسیار نزدیک است به حدی که داوری را دشوار می‌کند. این سطح هم نسبتاً بالاست.
3. از نظر محتوایی، تنوع مضامین و موضوعات در آن‌ها بسیار کم است. انسان و اجتماع امروز حضور پررنگی در شعرها ندارد.
4. شعرها از چشم‌دیدها و تجربه‌های عینی تا حدودی برخوردار است، ولی این‌ها به تجربه‌های عاشقانه شاعران محدود می‌شود نسبتاً. دیگر جوانب زندگی در این شعرها خیلی پیدا نیست.
5. پشتوانه فرهنگی شعرها قوی نیست. تلمیح، تضمین، برخورداری از ادبیات و فرهنگ عامه، خیلی پررنگ نیست.
6. تنوع قالب بسیار کم است. تقریباً هیچ.
7. گاهی حتی در کار شاعران خوب این جشن‌واره، مشکلات وزن و قافیه و بعضی ضعف‌های زبانی به چشم می‌خورد که نشان از فقر نسبی مطالعه و پشتوانه علمی دارد.
8. در مجموع، شعرها را در قد و قواره شاعران جدّی نمی‌یابیم. گویا بیش‌تر به تفنن و به قول معروف، «ساعت‌تیری» شعر می‌گویند. رنج‌های عمیق انسانی، مسایل اجتماع و سیاست، مسایل جهان امروز، حتی مسایل روحی شخصی و احساسات عمیق عاشقانه نیز در این شعرها چندان به چشم نمی‌خورد.
شعرهای آزاد
1. هم‌چنان سطح شعرها به هم نزدیک بود و داوری دشوار.
2. از نظر صوری و مهارت‌های بیانی برای تمایز کلام از نثر، در بیش‌تر شعرها کار چندانی رخ نداده بود. بیش‌تر شعرها خطابه‌وار بودند.
3. بسیاری از شعرها بیش از حدّ لازم بلند بودند و فاقد ایجاز.
4. از نظر مضامین و موضوعات، شعرهای آزاد، متنوع‌تر است. دغدغه‌ها و احساس‌های انسان افغانستانی امروز بیش‌تر در آن‌ها پیداست، هرچند این هم گاهی سطحی می‌شود و منحصر به یک نگاه ضد جنگ معمولی.
5. پشتوانه فرهنگی هم‌چنان ضعیف است، ولی برخورداری از تجربه‌های عینی و عناصر زندگی در شعرهای آزاد خیلی بیش‌تر از شعرهای کلاسیک است.
6. تعداد شعرهای آزاد به نسبت شعرهای کلاسیک در این جشن‌واره بیش‌تر بوده است، ولی تعداد شعرهای خوب آزاد، بیش‌تر نبوده است. به نظر می‌رسد که گروهی از شاعران فقط برای آسانی کار شعر آزاد می‌گویند، نه از سر یک انتخاب آگاهانه.
7. در مجموع، اگر در شعرهای کلاسیک، شاعران از نظر محتوا جدّی نیستند، در شعرهای آزاد از نظر فرم جدّی نیستند.
با احترام
محمدکاظم کاظمی
1 بهمن 1392