جشن سه سالگی تنها نشریه کودکان افغانستانی در ایران

خبرگزاری فارس: به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، مراسم جشن سه سالگی نشریه «باغ» همزمان با روز جهانی کودک با حضور جواد محقق، اسدالله شعبانی، کمال شفیعی از شاعران و نویسندگان کودک و نوجوان، رایزن فرهنگی افغانستان در ایران، محمدصادق دهقان مدیر خانه ادبیات افغانستان و جمعی از کودکان کشور افغانستان در تالار مهر حوزه هنری برگزار شد.

در این مراسم جواد محقق، نویسنده، شاعر، منتقد و یکی از اعضای مجله رشد با اشاره به سرگذشت ادبیات کودک و نوجوان در ایران، بیان داشت: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در عرصه «شعر کودک» در فعال ترین روزها تنها شخصیت هایی نظیر «عباس یمینی شریف»، «پروین دولت آبادی» و «محمود کیانوش» به صورت جدی  در این زمینه به انتشار کتاب اهتمام داشتند.

وی اضافه کرد: اشعار مرحوم «عباس یمینی شریف» بیشتر نظم های ساده و گاهی دارای اشکالات شعری بود. آثار «پروین دولت آبادی» نیز از قوت شعری و تخیل بالا برخوردار بود اما به دلیل زبانی سخت، کهنه و قدیمی، مخاطب کودک نمی توانست به سهولت با محتوای کتاب ارتباط برقرار کند. در این میان کتاب هایی که توسط «محمود کیانوش» که خوشبختانه اکنون هم در قید حیات هستند، نوشته شده است، اکثر دارای حجم، قائده و زبان درست است به گونه ای که آثاری که در این راستا برای مخاطبان کودک و نوجوان از آقای کیانوش سروده شد، بعدها تبدیل به قاعده ای برای شاعران این گروه سنی شد.

* محقق: سیطره ادبیات مارکسیستی و چپ در میان اهالی قلم پیش از انقلاب

به گفته محقق، قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، ادبیات مارکسیستی و چپ در بین نویسندگان و شاعران سیطره داشت به گونه ای که به دلیل فضای دیکتاتوری و خفقانی که در آن دوران وجود داشت، برخی از شاعران آثار بزرگسال خود را درقالب و فضای کودکانه منتشر می کردند اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی ادبیات کودک و نوجوان در ایران به صورت یک جریان جدی در کنار ادبیات بزرگسالان مطرح شد و شاعرانی به صورت جدی به این موضوع پرداختند.

وی افزود: عمده آثار ادبیات کودک و نوجوان پیش از انقلاب اسلامی به بازنویسی متون کهن محدود می شد، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به همراه بازنویسی کتاب های کودک، داستان های کوتاه، بلند و رمان کودک و نوجوان نیز شکوفا شد به گونه ای که امروزه ما شاهد انتشار مجلات و نشریاتی در حوزه کودک و نوجوان و تشکیل انجمن هایی نظیر «انجمن نویسندگان کودک و نوجوان» با بیش از 300 عضو هستیم.

* جدی نگرفتن ادبیات کودک و نوجوان در ایران بعد از گذشت 30 و اندی از پیروزی انقلاب

این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان گفت: اکنون برخی از افراد بر وجود نیاز و یا عدم وجود نیاز و لزوم داشتن و یا نداشتن ادبیات کودک و نوجوان مجادله دارند چراکه با توجه به گسترده شدن ادبیات کودک و نوجوان در کشور هنوز هم کسانی این ادبیات را جدی نمی گیرند. به طور مثال برخی از بزرگان این ادبیات معتقدند که کودکان و نوجوانان همانند قدیم باید با اشعار و ادبیات بزرگان و پیشینیان آشنا شده و ادبیات را آموزش ببینند.

وی با اشاره به این مطلب که ما نمی توانیم جلوی جریان تنومند ادبیات کودک و نوجوان را در کشور بگیریم، اضافه کرد: اکنون زمان آموزش به شیوه مکتب خانه‌ای گذشته است به همین منظور معتقدم که باید از افراط و تفریط پرهیز کنیم و ادبیاتی میان ادبیات کلاسیک و ادبیات کودکانه امروز شکل دهیم تا کودکان با مطالعه آن در بزرگسالی مخاطب جدی ادبیات شوند.

محقق ادامه داد: برای کشوری همانند افغانستان که نیاز به خواندن در بین مردم این کشور به وضوح احساس می شود، ادبیات کودک و نوجوان خواهد توانست در این راستا بسیار راهگشا باشد به گونه‌ای که بنده معتقدم ادبیات کودک و نوجوان در کشورهای مختلف نظیر افغانستان و ایران باید جدی گرفته شود.

13930419000043_PhotoL

* روایت جواد محقق از علاقه و استقبال کودکان و نوجوانان سایر کشورها به «کیهان بچه ها»

وی افزود: به اصرار مرحوم امیرحسین فردی 15 سال مسئول صفحه شعر کیهان بچه‌ها بودم که یک روزنامه‌ای را از مُسکو دریافت کردم که در آن درج شده بود که بیش از 50 نسخه از کیهان بچه‌ها در مُسکو به فروش می‌رسد اما در آن زمان اینقدر ایرانی در مُسکو زندگی نمی‌کرد که پس از جست و جوهای متعدد متوجه شدم که بسیاری از کودکانی که کیهان بچه‌ها را خریداری می‌کنند، کودکان کشور افغانستان ساکن در آن شهر هستند که زبان فارسی را از کیهان بچه‌ها پیگیری می‌کنند.

محقق با بیان اینکه امیدوارم باغ کوچکی که «سرور رجایی» آن را با نام نشریه باغ تدارک دیده است به باغ بزرگی تبدیل شود، گفت: وقتی مجله «باغ» با وجود تمام مشکلات توانسته است، 3 سال دوام بیاورد قطعاً خواهد توانست سال‌های بسیار دیگری را دوام آورده و 30 سالگی خود را جشن بگیرد.

13930419000044_PhotoL

* شعبانی: لازمه جدی گرفتن ادبیات کودک و نوجوان، جدی گرفتن کودکان است

در ادامه این مراسم «اسدالله شعبانی» شاعر و نویسنده ادبیات کودک و نوجوان، اظهار داشت: شاعران کودک و نوجوان ایرانی از جمله بنده بسیار علاقه‌مند به حضور در کشور افغانستان هستند تا در کنار کودکان افغان حضور یافته و به شعرخوانی بپردازند.

وی با اشاره به جنگ‌های اخیر در کشور افغانستان و عراق، گفت: دست‌هایی ناپیدا این خشونت را در سرزمین ما به وجود آورده‌اند که باعث پرپر شدن عمر برخی از کودکان و نوجوان  گشته است، اما اکنون خوشحالیم با وجود این آشوب‌ها، همچنان گل‌هایی شکفته و نشریه‌ای همانند «نشریه باغ» منتشر می‌شود.

شعبانی ادامه داد: تفاوتی نمی‌کند که ما در کجای جهان زندگی کنیم، تنها می‌توانیم امیدوارم باشیم که همه مردم دنیا به زبان انسان سخن بگویند، یعنی کینه‌ها از بین برود و شادی برای همه کودکان فراهم شود.

وی با اشاره به این مطلب که ادبیات کودک و نوجوان ایران نوپا است، افزود: خیلی‌ها نمی‌توانند ادبیات کودک را جدی بگیرند، چراکه لازمه جدی گرفتن این ادبیات، جدی گرفتن کودکان است.

* از آموزش محور بودن ادبیات باید به سمت ادبیات و شعر ناب برویم

مدیر انتشارات «توکا» گفت: معتقدم باید از آموزش محور بودن ادبیات به سمت ادبیات و شعر ناب برویم چراکه برخی معتقدند که آموزش می‌تواند در ادبیات کودک نقشی داشته باشد، همان ادبیات آموزشی است اما بنده معتقدم ادبیات زبان آموزشی ندارد و بزرگانی نظیر ملک الشعرای بهار هم وقتی در آن دوران برای کودکان شعر می‌گفت؛ شعرهای آموزشی صرف بود اما اگر الان می‌خواست شعر بگوید قطعاً همانند شعر «قایق» او، بهترین شعرها را برای این گروه سنی می‌سرود.

وی با بیان اینکه علاقه‌مند هستم تا گزیده‌ای از اشعار کشور افغانستان و ایران را در قالب یک مجموعه به چاپ برسانم، عنوان کرد: معتقدم باید به سمت تولید و انتشار شعر ناب برای مخاطبان کودک حرکت کنیم چراکه قلب ما نویسندگان و شاعران برای این افراد می‌تپد.

* آرزوی کمال شفیعی برای کودکان و نوجوانان

سخنران بعدی مراسم جشن سه سالگی «نشریه باغ»، کمالی شفیعی شاعر کودک و نوجوان بود که وی بیان داشت: آرزو دارم به بچه‌ها کلمه هدیه کنم. ای کاش صلح، دوست داشتن و مهربانی کلمه بود و می‌توانستم به همه کودکان و نوجوانان آن را هدیه کنم.

وی با اشاره به این مطلب که وی به افغانستان رفته و از شهرها و روستاهای آن کشور بازدید کرده است، اضافه کرد: بنده در کوچه باغ شما قدم زدم و این فرصت را نیز آقای «سرور رجایی» و دوستانش برایم فراهم آوردند.

شفیعی در پایان گفت: فرقی نمی‌کند برای کجا باشیم، مهم این است که انسان باشیم و کودکان و نوجوانان جهان به ویژه کودکان افغان دائماً در صلح و آرامش به سر ببرند.

* رهبین: آغازگر ادبیات کودک و نوجوان، لالایی مادران است

در ادامه این مراسم افسر رهبین رایزن فرهنگی افغانستان در ایران با اشاره به این مطلب که معتقدم ادبیات کودک و نوجوان از لالایی مادر آغاز می‌شود، اظهار داشت: اگر لالایی مادران را از حالت شفاهی به حالت نوشتاری در بیاوریم، شاید بتوان بخش خوبی از ادبیات کودک و نوجوان را نوشته و بسازیم.

وی اضافه کرد: همیشه بازیچه‌های کودکان و نوجوانان افغان، چیزهایی نظیر جنگ بوده است که امیدواریم با فارغ آمدن جنگ، کودکان افغان در صلح، آرامش و با خوشحالی در کشورشان زندگی کنند.

* تلقی مسئولان کشور افغانستان از ادبیات کودک به روایت «محمد سرور رجایی»

در ادامه «محمد سرور رجایی» مدیرمسئول مجله کودک و نوجوان «باغ»، بیان داشت:  کودکان و نوجوانان افغان نه تنها در زمینه ادبیات و مجلات بلکه در ارتباط با زندگی شخصی خود، حسرت‌ها و افسوس‌های فراوانی دارند.

وی اضافه کرد: مسئولان کشور افغانستان همانطور که کودکان و نوجوانان را بی‌ارزش حساب می‌کنند، ادبیات کودک و نوجوان را نیز بی‌ارزش و بی اهمیت تلقی می‌کنند. در حالی که ادبیات کودک زیرساختی برای ادبیات بزرگسال ما به شمار می‌رود.

رجایی ادامه داد: از همه شاعران و نویسندگان افغان تقاضا دارم به ادبیات کودک و نوجوان توجه داشته باشند چرا که اگر فرزندانمان در سنین کودکی به ادبیات و مطالعه کتاب توجه کنند، در بزرگسالی علاقه‌مند به ادبیات خواهند شد.

13930419000042_PhotoL

* دهقان: عدم دسترسی 3 میلیون کودک افغان به آموزش و پرورش

در ادامه این مراسم محمد صادق دهقان مدیر خانه ادبیات افغانستان، گفت: در آستانه 95 سالگی نشریات کودک و نوجوان در افغانستان و در روز ادبیات کودک و نوجوان در ایران، گرد هم آمده‌ایم تا سه سالگی «باغ» مجله کودکان و نوجوانان افغانستان را جشن بگیریم، آن هم ما آدم بزرگ‌هایی که به قول «شازده کوچولو»، کمتر به یاد می‌آوریم که اول بچه بوده‌ایم.

وی اضافه کرد: کودکی‌ها و نوجوانی‌های بیشتر پدران و مادران ما در محرومیت مطلق گذشته است. شاید بسیاری از شما این حکایت معمول را از پدر و مادر خودتان یا پدر بزرگ و مادربزرگ‌هایتان شنیده باشید که مثلاً مادرشان سر زایمان از دنیا رفته و فرزندش بی‌سرپناه مانده است. بعد این نسل وقتی بزرگ شده، با انواع ستمگری‌های سیستماتیک اجتماعی و سیاسی در جامعه خود دست به گریبان بوده است.

دهقان ادامه داد: آن نسل چندان کودکی نکردند. با این حال، تلاش می‌کردند من و تو، کودکی کنیم و از نوجوانی خود لذت ببریم، هر چند گذراندن کودکی و نوجوانی در غربت شاید طعم چندان خوش‌آیندی نداشته باشد، ولی دست کم، از اینکه اصلاً کودکی و نوجوانی را درک نکنی، بهتر است.

به گفته وی، بسیاری از ما و شماها در کوچه پس کوچه‌های داغ تابستان و روزهای سرد زمستان بزرگ شدیم با بازی‌هایی مثل بادبادک پرانی، الک دولک، هفت سنگ، توپ بازی در زمین خاکی و بازی‌های دخترانه، ولی زود، دنیای زیبای خود را به جنگ و آوارگی باختیم و با دستان پینه بسته پدر و نگاه همیشه نگران مادر آشنا شدیم.

دهقان عنوان کرد: هم اکنون سه میلیون کودک در کشور ما هنوز به آموزش و پرورش دسترسی ندارند و با پدیده کودکان کار و خیابان روبه رو هستیم و شماری از کودکان و نوجوانان مهاجر هم از تحصیل باز مانده‌اند.

 

* وضعیت ادبیات کودک و نوجوان کشور افغان، دردناک است

وی با اشاره به وضعیت ادبیات کودک و نوجوان کشور افغان، بیان داشت: وضعیت ادبیات کودک و نوجوان نیز در کشور ما بسیار دردناک است. از زمانی که «سراج الاطفال» در سال 1298 در کابل منتشر شد، تاکنون نزدیک به یک قرن می‌گذرد، ولی تلاش‌هایی که در طول این سال‌ها برای فرهنگ‌سازی در این زمینه انجام شده، بسیار اندک بوده است. به نظر می‌رسد وقت آن رسیده است که تکانی به خود بدهیم و جنبشی فراگیر را در نوشتن و سرودن برای کودکان و نوجوانان آغاز کنیم که اگر دیرتر از این بجنبیم، «خسر الدنیا و الاخره» خواهیم شد.

 

به گفته دهقان، بی‌شک نقش مجله‌هایی مانند «باغ» در شکل‌گیری چنین جنبشی و نهادینه سازی فرهنگ «کتاب خوانی» بسیار اهمیت دارد و باید تلاش کارگزاران این مجله را ارج بگذاریم.

مدیر خانه ادبیات افغانستان گفت: خوب است بدانید از آغاز تأسیس خانه ادبیات افغانستان، مدیریت کودک و نوجوان هم تشکیل شد و در همان آغاز راه، کتاب «مردی که خنده می‌فروخت» نوشته «محمدحسین محمدی» به بازار فرهنگ رسید، ولی متأسفانه این مدیریت فعال باقی نماند. امیدواریم برگزاری جشن باغ، نقطه عطفی باشد برای اینکه مدیریت کودک و نوجوان در خانه با همکاری آقایان محمدی و رجایی در دوره جدید مدیریتی به صورت جدی فعال شود.

وی اضافه کرد: به جز ادبیات کودک و نوجوان، تلاش داریم در خانه ادبیات افغانستان، به بخش‌هایی بپردازیم که در عرصه ادبیات به آنها بی‌توجهی شده است، مانند؛ ادبیات زنان، ادبیات طنز، ترجمه و پژوهش ادبی. از همین جا از همه اعضای خانه و نیز دیگر کارشناسان و فعالان ادبی می‌خواهیم خانه خود را در رسیدن به این هدف گذاری بنیادین یاری کنند.

* قرائت پیام «محمدحسین محمدی» نویسنده افغان از استکهلم سوئد در این مراسم

در این مراسم پیام «محمدحسین محمدی» شاعر و نویسنده کودک و نوجوان افغان از استکهلم سوئد به «جشن باغ» توسط بانو احمدی قرائت شد که وی بیان کرده است: تابستان سال 1372 بود و من و غلام‌حسن بومان در مشهد دانش آموز بودیم. تازه به شعر روی آورده بودم و در جلسه‌های شعر، من تنها کسی بودم که شعر کودکانه و نوجوانانه می‌خواندم.

وی اضافه کرد: سرم را پایین می‌گرفتم و شعرم را می‌خواندم و زیرچشمی به دیگران می‌دیدم که چه واکنشی در چهره ایشان نمایان می‌شود. این زمانی بود که محمدکاظم کاظمی تشویقم کرد و از من خواست همین راه را ادامه بدهم. پس از آن نیز غلام‌حسن بومان هم به شعر کودک روی آورد و سال‌ها با هم بودیم.

 

* محمدی: متأسفانه ادبیات کودک در بین مردم افغان همیشه با بی‌مهری روبه رو بوده است

به گفته محمدی، در همان سال‌ها خواستیم مجله‌ای برای کودکان منتشر کنیم و صدای کودکان را در چهار صفحه و در تیراژی محدود منتشر کنیم و خوشحال بودیم که در بین نشریه‌های مهاجرین، نشریه‌ای هم برای کودکان داریم، اما صدای کودکان را هیچ کس نشنید و شماره دومش را هم نتوانستیم منتشر کنیم و من بدهکار هزینه همان شماره نخست ماندم.

این شاعر و نویسنده کودک و نوجوان معتقد است، متأسفانه ادبیات کودک و نوجوان در بین مردم افغان همانند کودکان، همیشه با بی‌مهری روبه رو بوده است.

وی در این نامه نوشته است: دلم می‌خواست کودکان وطنم، شاعر و نویسنده‌ای داشته باشند که برای آنها بنویسد. اما شاعر و نویسند‌ه‌ای نداریم.

* تجلیل از دست اندرکاران «نشریه باغ» در این مراسم

در پایان این مراسم از دست اندرکاران و متولیان تولید، چاپ و انتشار «نشریه باغ» تجلیل به عمل آمد و از همه کودکان و نوجوانان حاضر در جشن سه سالگی این نشریه تقدیر شد.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

دکمه بازگشت به بالا
بستن