اعطای حق شهروندی به نخبگان افغان، به نفع ایران است/هنوز یک خشت از دپارتمان زبان فارسی کابل را بالا نبرده‌ایم
امین متولیان مدیر انتشارات علمی و فرهنگی الهدی که در سال‌های اخیر تسهیلات فراوانی را برای انتشار آثار فارسی‌زبانان منطقه به ویژه نخبگان افغان فراهم کرده است، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ارائه پیشنهاد اعطای حق شهروندی به نخبگان مهاجر افغان توسط جمعی از نویسندگان را پیشنهادی اگرچه مناسب اما بسیار دیر‌هنگام خواند.
وی افزود: اکنون در سال 1392 بسیاری از نخبگان، ادبا و اهل فرهنگ افغان که در ایران و در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بزرگ شدند، در مراکز فرهنگی و نهادهای انقلابی ما رشد کردند، به کشورهای اروپایی مهاجرت کرده و ماحصل سا‌ل‌ها تلاش و هزینه ایران را در اختیار غربیان قرار گرفته است.
متولیان اظهار امیدواری کرد، این پیشنهاد اگر چه بسیار بسیار دیر مطرح شده، اما در گیر و دار‌های قانونی به فراموشی سپرده نشده و باید با استفاده از مصوبه‌های قانونی مشکلات نخبگان مهاجر افغان در ایران که برادران دینی و زبانی ایرانیان هستند، رفع شود. حتی می‌توان با استفاده از تبصره‌های قانونی و نگاهی ویژه به قانون تابعیت ایران موانع قانونی این اقدام را برطرف کرد.
مدیر انتشارات علمی و فرهنگی الهدی با اشاره به لزوم حمایت ایران از نخبگان مهاجر افغان گفت: اگر بخواهیم از نقطه‌نظر مرز‌بندی جغرافیایی و سیاسی به ایران و افغانستان نگاه کنیم، یکسان نیستیم، اما از نظر فرهنگی و زبانی اشتراکات بسیاری داریم، علاوه بر آن کشورهای اروپایی با وجود تمام تفاوت‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی که با یکدیگر دارند، بسیاری از مرزهای جغرافیایی را برداشت و به عنوان یک کل واحد تحت عنوان اتحادیه اروپا شناخته می‌شوند، چرا ما نتوانیم با افغان‌ها، تاجیک‌ها و… اتحادیه فارسی‌زبان‌ها را داشته باشیم.
متولیان گفت: اگر قرار باشد از زاویه فرهنگی، تمدنی و اسلامی به موضوع حمایت ایران از فارسی زبانان منطقه نگاه کنیم، باید گفت، در طول سال‌های پس از پیروزی انقلاب، ایران سرزمین و پناهگاه عمده محرومان منطقه بوده است، چه مردم عراق، چه مردم افغانستان و حتی در دوره جنگ‌های خیابانی تاجیکستان این ایران بوده که از آن‌ها حمایت کرده و بسیاری از تاجیک‌ها، عراقی‌ها و افغان‌ها در بسیاری از دانشگاه‌های ما تحصیل کرده و در حوزه هنری و اسیر نهادهای انقلابی به لحاظ فرهنگی پرورش یافته‌اند، بنابراین اکنون که می‌توان حاصل این اتحاد و اشتراک را به نفع فرهنگ و زبان فارسی ومنفعت کشورهای فارسی زبان به کار برد، چرا نتوانیم با فراهم کردن شرایط و تسهیلات لازم برای حضور صحیح آن‌ها در ایران اقدام کنیم.
وی با اشاره به مشکلات مهاجران افغان در اشتغال، مهاجرت و … گفت: به هر حال شرایط امروز افغانستان برای بسیاری از فرهنگیان این کشور که به درجات بالای علمی و فرهنگی دست یافته‌اند، مناسب نیست، از طرفی ما در ایران نیز راه را برای شکوفایی بیشتر آن‌ها و حتی اقامت آن‌ها بسته‌ایم، بنابراین این مهاجران در برابر دستی که غرب برایشان به نشانه دوستی دراز کرده است، راه دیگری جز پذیرش نمی‌یابند.
متولیان اهمال درمسائل فرهنگی مربوط به افغانستان را تنها مختص به وضعیت مهاجران ندانست و افزود: مشکل بسیار حادتر ازاین است، ما در خارج از کشور و حتی در افغانستان زمینه‌هایی را که برای رشد فرهنگی، زبان فارسی و انتقال گفتمان انقلاب مهیا شده است، جدی نمی‌گیریم، برای نمونه سال‌هاست که در دانشگاه کابل دولت افغانستان زمینی را به ایران داده است تا دپارتمان زبان فارسی را راه‌اندازی کند، اما هنوز یک خشت از آن بالا نرفته است، در حالیکه اکنون دپارتمان زبان آذری توسط ترکیه و دپارتمان زبان آلمانی توسط دولت آلمان در مجاوزت همان زمین احداث شده و به فعالیت چشمگیر مشغول هستند، از اعطای بورسیه‌های مختلف تا آموزش زبان که فرهنگ را نیز به دنبال می‌آورد. اما ما چه کرده‌ایم؟
وی با بیان این مطلب که متأسفانه زمانی که ما در خواب غفلت به سر می‌بریم، رقیب و دشمن خواب نیست و از غفلت ما استفاده می‌کند تا حضور خود را جدی‌تر کند، گفت: ما در کشورهای شبه قاره نیز دیپلماسی فرهنگی فعالی نداشته و نداریم، علی‌رغم همه رخدادهای بزرگی که در حمایت از آوارگان افغان، هند، پاکستان و تاجیکستان در سال‌های پس از پیروزی انقلاب کردیم، نتوانستیم از ماحصل این حمایت که تربیت نیروی فرهیخته بود، استفاده کنیم. چرا که نگاه سیاسی بر نگاه فرهنگی چربیده است. ما می‌توانیم با قانون همه راه‌ها را ببندیم و یا با قانون مدیریت کرده و مسیرهای تازه‌ای باز کنیم.
متولیان با اعلام حمایت انتشارات الهدی از این پیشنهاد گفت: امیدواریم سازمان فرهنگی و هنری کشورهای فارسی‌‌زبان، دفتر ادبیات فارسی حوزه هنری، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و …به عنوان نهادهای فعال فرهنگی در این زمینه نیز از این پیشنهاد حمایت کنند. البته باید توجه داشته باشیم که تنها اعطای حق شهروندی مشکلات این زمینه را حل نخواهد کرد، بلکه ما باید در سطح کلان‌تر نیز فعالیت کنیم و مجموعه‌ای از شبکه‌ها و ارتباطات را در یک رابطه زنجیره‌وار بررسی کنیم. برای نمونه تسهیل صدور ویزای تاجیک‌ها، افغان‌ها و پاکستانی‌ها برای حضور در نمایشگاه کتاب، حق اشتغال، حق ادامه تحصیل و… از دیگر امتیازاتی است که می‌توانیم برای آن‌ها قائل شویم.
منبع: خبرگزاری تسنیم